नोव्हेंबर महिन्याचा सविस्तर अंदाज, पंजाब डख हवामान अंदाज.
१.पावसाला पूर्णविराम आणि थंडीचे आगमन.
शेतकऱ्यांसाठी सर्वात आनंदाची बातमी म्हणजे, राज्यात सुरू असलेल्या पावसाला आता पूर्णविराम मिळणार आहे. हवामान अभ्यासक पंजाब डख यांनी स्पष्ट केले आहे की, गुरुवार, ७ नोव्हेंबरपासून राज्यातून पाऊस पूर्णपणे निघून जाणार आहे आणि पावसाळा संपला आहे. आता परत कोणताही मोठा पाऊस येणार नाही. या बदलामुळे द्राक्ष बागायतदार, डाळिंब शेतकरी आणि वीट उत्पादकांसह सर्वांना दिलासा मिळणार आहे, कारण उद्यापासून (७ नोव्हेंबर) चांगले ऊन पडणार आहे. आज (६ नोव्हेंबर) फक्त सोलापूर, सांगली, कोल्हापूर, सातारा या दक्षिण महाराष्ट्राच्या परिसरामध्ये आणि माळशेज घाटाच्या भागात तुरळक ठिकाणी पाऊस पडेल; इतर राज्यात कुठेही मोठा पाऊस पडणार नाही.
२.थंडीची लाट आणि पारा घसरण
पाऊस माघार घेताच राज्यात थंडीचा जोर वाढणार आहे. थंडीची सुरुवात ७ नोव्हेंबरला उत्तर महाराष्ट्रातून (निफाड, नाशिक, जळगाव, धुळे, नंदुरबार) होईल. त्यानंतर ८ नोव्हेंबरला ती मराठवाड्याकडे आणि ९ नोव्हेंबरला दक्षिण महाराष्ट्राकडे पसरेल. या बदलामुळे राज्यात चांगली हुडहुडी भरणार आहे. राज्याचा पारा १२ ते १३ अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली येणार असून, तीव्र थंडीची लाट येणार आहे. नोव्हेंबर महिन्यात सर्वसामान्य नागरिकांना स्वेटर घालावा लागेल, इतकी थंडी जाणवणार आहे.
३.रब्बी पेरणीसाठी अनुकूल वेळ
आता पाऊस पूर्णपणे थांबल्याने रब्बी हंगामाच्या पेरणीसाठी अत्यंत अनुकूल वातावरण निर्माण झाले आहे. डख यांनी सर्व शेतकऱ्यांना हरभऱ्याची पेरणी, गव्हाची पेरणी आणि मका काढणी लगेच सुरू करण्याचा सल्ला दिला आहे. ज्या शेतकऱ्यांचे सोयाबीन काढायचे राहिले आहे, ते देखील काढू शकतात. कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी आहे की, ते आता कांद्याचे रोप टाकू शकतात. तसेच, ज्यांनी हरभऱ्याची पेरणी आधी केली होती, पण अतिवृष्टीमुळे ‘मर रोग’ लागून नुकसान झाले आहे, त्यांना डख यांनी पुन्हा दुबार पेरणी करण्याचा सल्ला दिला आहे, कारण पाऊस झाल्यामुळे हरभऱ्यावर पुन्हा मर रोगाचा धोका वाढतो.
४.पेरणीचे घरगुती तंत्र आणि सल्ला
पंजाब डख यांनी हरभरा आणि गहू पेरणीची सर्वोत्तम वेळ ओळखण्यासाठी एक पारंपरिक आणि सोपा घरगुती उपाय सांगितला आहे. एका स्टीलच्या वाटीमध्ये खोबऱ्याचे तेल ठेवायचे आणि ज्या दिवशी ते तेल घट्ट होईल, तेव्हा हरभरा किंवा गहू पेरायला हरकत नाही. तसेच, त्यांनी हरभऱ्याच्या पेरणीसाठी एकरी ५० किलो बियाणे वापरण्याची शिफारस केली आहे, जो त्यांचा दहा वर्षांचा अनुभव आहे. पेरणी करताना खतांमध्ये १०-२६ किंवा १२-३२-१६ सह गंधक (Sulphur) वापरावे, असेही त्यांनी सुचवले आहे.
५.द्राक्ष बागायतदार आणि बीजप्रक्रियेचा आग्रह.
द्राक्ष बागायतदार शेतकऱ्यांना डख यांनी दिलासा दिला आहे. आता पाऊस येत नसल्याने ते ७ नोव्हेंबरनंतर छाटण्या (प्रुनिंग) करायला सुरुवात करू शकतात. मात्र, ८-९ नोव्हेंबरच्या दरम्यान राज्यात धुक्याची शक्यता असल्यामुळे, शेतकऱ्यांनी छाटणीनंतर धुक्यासाठी आवश्यक औषधांची तयारी ठेवावी. तसेच, सर्व शेतकऱ्यांनी पेरणीच्या अगोदर कोणत्याही कंपनीच्या बुरशीनाशकाची बीजप्रक्रिया करणे अत्यंत आवश्यक आहे, असे त्यांनी आवर्जून सांगितले आहे. एकूणच, आता पाऊस गेला असून, शेतकऱ्यांनी रब्बीच्या कामांना सुरुवात करावी.
